اهمیت آب در کشت و زرع بر کسی پوشیده نیست. بدون حضور آب امکان انجام کشاورزی و کشت محصولات زراعی وجود نخواهد داشت. نکته مهم در خصوص کشاورزی و آب مورد استفاده در آبیاری، کیفیت آن است. هر چقدر کیفیت آب مورد استفاده در کشاورزی بیشتر باشد، کیفیت محصولات بدست آمده نیز بالاتر خواهد بود. در بحث کشاورزی و باغبانی دانستن استانداردهای آب آبیاری اهمیت بسیار زیادی دارد. آب استاندارد مورد استفاده در بخش کشاورزی و باغبانی به کمک پارامترهای مختلف و متعددی تعیین می شود. لازم به ذکر است که استانداردهای آب آبیاری برای کشت گیاهان مختلف متفاوت هستند. در طول این محتوا ما در خصوص استاندارد مطلوب شوری آب جهت کشاورزی مطالبی بیان خواهیم کرد. توصیه می کنیم تا پایان این محتوا ما را همراهی کنید.
پارامترهای مورد استفاده برای تعیین استاندارد آب کشاورزی
استفاده از دستگاه تصفیه آب صنعتی موجب تصفیه انواع آب شده و نیز موجب دسترسی به آب آبیاری با دارا بودن تمام استانداردهای مورد نیاز می شود. استاندارد آب کشاورزی با بررسی شاخص های کلیفرم مدفوع، کروم شش ظرفیتی، سرب، کبالت، کادمیوم، آرسنیک و COD و BOD5 به دست خواهد آمد. از جمله پارامترهایی که برای در اختیار داشتن آب استاندارد و با کیفیت آبیاری در کشاورزی می بایست مورد اندازه گیری قرار گیرند می توان به موارد زیر اشاره کرد.
- پارامتر TDS: یکی از مهمترین شاخص ها برای بررسی و ارزیابی آب آبیاری در کشاورزی و زراعت اندازه گیری غلظت کل مواد محلول در آب است.
- شوری آب: میزان یون های موجود در آب آبیاری را به کمک این پارامتر می توان مشخص کرد.
- نسبت جذبی سدیم: سدیم اثر بسزایی بر خاک زراعی دارد. به همین دلیل اندازه گیری میزان آن در آب اهمیت دارد.
- یون های سمی در آب: یون هایی همچون سدیم، کلر و بور از جمله مهمترین یون های سمی موجود در آب هستند. غلظت بالای این یون ها موجب اختلال در عملکرد ریشه و در نهایت رشد محصولات خواهند شد.
- کلیفرم و کلیفرم های مدفوع: میکرو ارگانیسم های این گروه بی هوازی هستند. همچنین در گروه باکتری های گرم منفی جای می گیرند. این باکتری ها در مدت 48 ساعت و در درجه حرارت 35 درجه توانایی تخمیر لاکتوز و تولید گاز را خواهند داشت.
- COD: میزان اکسیژن محلول در آب یا فاضلاب را گویند.
- BOD: مقدار میلی گرم اکسیژنی است که باکتری های هوازی در پنج روز ابتدایی می توانند به کمک آن مواد آلی موجود در فاضلاب را در دمای 20 درجه سانتی گراد اکسید کنند. این پارامتر نشان دهنده درجه آلودگی فاضلاب یا آب است.
استاندارد مطلوب شوری آب جهت کشاورزی و رعایت آن
همانطور که ذکر کردیم برای بررسی استاندارد آب مورد نیاز کشاورزی می بایست به پارامترهای مختلف توجه نشان داد. استاندارد مطلوب شوری آب جهت کشاورزی از جمله مواردی است که هنگام آبیاری محصولات زراعی باید مورد توجه قرار گیرد. این استاندارد هدایت الکتریکی یا شوری آب یا میزان املاح موجود در آب را مورد بررسی قرار می دهد. هر چه املاح موجود در آب بیشتر باشد، میزان شوری یا هدایت الکتریکی آب بیشتر خواهد بود. جذب آب شور از سوی گیاهان با مشکل روبرو خواهد شد. در واقع گیاهان آبی که میزان املاح آن بیش از حد مجاز باشد را نمی توانند جذب کنند. بنابراین لازم است آب آبیاری را از نظر میزان املاح موجود در آن مورد بررسی قرار داد.
برای دانستن استاندارد مطلوب شوری آب جهت کشاورزی لازم است انواع آب را از نظر میزان املاح موجود در آن ها شناسایی کرد. بر این اساس آب را می توان در چهار دسته با شوری کم، شوری متوسط، شوری زیاد و شوری بسیار زیاد قرار داد. آب دارای املاح و شوری زیاد برای آبیاری بسیاری از گیاهان زراعی مناسب نبوده و قابلیت استفاده ندارد.
استاندارد مطلوب شوری آب جهت کشاورزی
همانطور که ذکر کردیم استاندارد مطلوب شوری آب جهت کشاورزی را تحت عنوان هدایت الکتریکی یا EC معرفی می کنند. گیاهان و خاک های مختلف واکنش های متفاوتی نسبت به میزان املاح موجود در آب دارند. به طور کلی میزان استاندارد مطلوب شوری آب جهت کشاورزی کمتر از 3000 میکرو زیمنس بر سانتی متر است. جدول زیر طبقه بندی آب کشاورزی را بر اساس هدایت الکتریکی یا میزان املاح موجود در آب نشان می دهد.
|
میزان شوری آب بر حسب میکرو زیمنس
|
نوع آب
|
توضیحات
|
|
کمتر از 700
|
غیر شور
|
این آب برای هر نوع خاک و گیاه زراعی مناسب است.
استفاده از این آب برای مرحله جوانه زنی توصیه می شود.
|
|
700-2500
|
کم شور
|
این نوع آب برای خاک هایی که بافت سبک و متوسط دارند مناسب است.
|
|
2500-8000
|
لب شور
|
در خاک های سبک همراه با آبشوی زمستانه مناسب آبیاری خواهد بود.
در خاک های متوسط قبل از هر بار آبیاری می بایست آبشویی صورت گیرد.
|
|
8000-12000
|
شور
|
برای استفاده در هر نوع خاک و برای هر نوع گیاهی نیازمند آبشویی است. گیاهان حساس به شوری هرگز نباید با این آب آبیاری گردند.
|
|
12000-20000
|
خیلی شور
|
در موارد استثنایی و در دفعات کم همراه با آبشویی اصولی استفاده از آن مجاز است.
|
|
بیشتر از 20000
|
ابرشور
|
غیر قابل استفاده برای آبیاری
|
حذف شوری آب به کمک دستگاه تصفیه آب صنعتی
یکی از دستگاه های کارآمد و مناسب برای حذف و از بین بردن شوری آب، دستگاه تصفیه آب صنعتی است. این دستگاه را با عنوان دستگاه آب شیرین کن نیز معرفی می کنند. در این دستگاه ها از فرایند اسمز معکوس جهت تصفیه آب استفاده می کنند. این دستگاه توانایی تبدیل آب شور ولب شور به آب شیرین را خواهد داشت. از دستگاه تصفیه آب صنعتی در صنایع مختلف و متعدد می توان استفاده کرد. از جمله صنایعی که از دستگاه مذکور استفاده می کنند می توان به موارد زیر اشاره کرد.
- صنایع غذایی
- صنایع داروسازی
- صنایع فولاد
- صنعت پرورش ماهی
- صنعت پرورش طیور
- صنایع خودروسازی
- صنعت کشاورزی
دستگاه تصفیه آب کشاورزی از اجزای مختلفی تشکیل شده است. همچنین این دستگاه برای شیرین سازی و تصفیه آب از مراحل مختلفی استفاده می کند که در زیر به اختصار آنها را نام خواهیم برد.
- مرحله پیش تصفیه
- فیلتر شنی تحت فشار
- فیلتر کربنی
- فیلتر میکرونی
- پمپ فشار قوی
- غشای نیمه تراوا یا ممبران
- محفظه تحت فشار
- سیستم CIP
- ابزار دقیق
- تابلو برق
- سیستم تزریق آنتی اسکالانت
