استفاده از آب برای مصارف مختلف به ویژه برای آشامیدن، زمانی مجاز است که کاملا سالم و بهداشتی باشد. آب سالم و بهداشتی عاری از هر گونه پاتوژن و میکروارگانیسم های بیماری زا است. وجود ویروس ها و باکتری های موجود در آب باعث بروز بیماری های مربوط به دستگاه گوارش خواهد شد. این پدیده به طور خاص در کودکان و بزرگسالان بیشتر نمایان خواهد شد. در طول این محتوا روش های از بین بردن ویروس های بیماریزای آب را بیان خواهیم کرد.
روش های از بین بردن ویروس های بیماریزای آب، کووید 19
در حال حاضر نشانه ای مبنی بر حضور ویروس کووید 19 در آب آشامیدنی و دیگر انواع آب وجود ندارد. آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده آمریکا (EPA) بیان کرده است که این ویروس از طریق سیستم های آب عمومی پخش و منتقل نخواهد شد. همیشه لازم است منبع آب در دسترس را از نظر وجود ویروس ها و عوامل بیماری زا مورد بررسی قرار داد. همانطور که ذکر کردیم وجود میکروب ها و باکتری های بیماری زا درون آب موجب بروز مشکلات گوارشی و غیره در بدن خواهد شد. بنابراین دانستن روش های از بین بردن ویروس های بیماریزای آب جهت رفع آلودگی میکروارگانیسم ها و ویروس ها ضرورت دارد. از جمله مسائل مهم برای ضد عفونی کردن آب می توان به موارد زیر اشاره کرد.
- حذف کیست ها، ژیاردیا، لامبلیا و ویروس های بیماری زا
- کنترل سایر میکروارگانیسم های موجود در آب
- اطمینان داشتن از اثر مواد ضد عفونی کننده بر میکروارگانیسم ها
- به حداقل رساندن محصولات ثانویه ای که نتیجه استفاده از مواد ضد عفونی کننده می باشند.
انواع میکروارگانیسم های بیماری زای موجود در آب
قبل از این که به بیان روش های از بین بردن ویروس های بیماریزای آب بپردازیم لازم است انواع میکروارگانیسم ها و عوامل بیماری زای موجود در آب را شناسایی کنیم. به طور کلی انواع پاتوژن های موجود در آب را می توان در دسته های زیر جای داد.
- جلبک های سمی: از جمله این جلبک ها می توان به سیانوباکتری ها اشاره کرد. سیانوباکتری ها توانایی تولید مواد سمی در آب را دارند.
- تک سلولی ها: از جمله تک سلولی هایی که در آب مشاهده می شوند و عامل ایجاد برخی بیماری ها هستند می توان به گاستروآنتریت اشاره کرد. همچنین آمیب ها نیز در این دسته وجود دارند که عامل بروز اسهال خونی می باشند.
- انگل ها: انواع کرم های ترماتود، سستود و نماتود در این دسته جا می گیرند.
- ویروس ها: از جمله مهمترین ویروس های موجود در آب می توان به ویروس هپاتیت B و ویروس پولیو که ویروس فلج اطفال است اشاره کرد.
انتخاب روش های از بین بردن ویروس های بیماریزای آب
روش های از بین بردن ویروس های بیماریزای آب با توجه به این که عامل بیماری زا در کدام یک از دسته های فوق قرار می گیرد متفاوت خواهد بود. ما در بالا انواع عوامل بیماری زای موجود در آب را نام برده و در دسته بندی های مشخص بیان کردیم. بنابراین لازم است برای انتخاب روش مناسب حذف عوامل بیماری زا به چندین فاکتور مهم توجه نشان داد. به طور کلی باید بگوییم انتخاب روش های از بین بردن ویروس های بیماریزای آب به پارامترهای مختلف و متعددی بستگی دارد. برخی از مهمترین این پارامترها در زیر ذکر شده است.
- کیفیت آب در دسترس
- مدت زمان تماس ماده ضد عفونی کننده با آب
- میزان تولید مواد ثانویه پس از تماس ماده ضد عفونی کننده و آب
- وجود میکروارگانیسم ها در آب
- نوع میکروارگانیسم های موجود در آب
انواع روش های از بین بردن ویروس های بیماریزای آب
روش های متعدد و گوناگونی برای از بین بردن و حذف میکروارگانیسم های موجود در آب وجود دارد. استفاده از کلریناتور مایع یکی از این روش ها است. به طور کلی انواع روش های مورد استفاده برای ضد عفونی کردن آب را می توان در دو دسته کلی جای داد، روش های فیزیکی و روش های شیمیایی. منظور از روش های شیمیایی ضد عفونی کننده آب، موادی هستند که با انجام یک سری واکنش های شیمیایی آب را تصفیه و ضد عفونی می کنند. از جمله این مواد می توان به کلر، دی اکسید کلر، ازن، برم و ید اشاره کرد.
جهت استفاده از هر یک از مواد بالا لازم است از دستگاه های مشخص و معینی بهره برد. به طور مثال برای استفاده از کلر در حالت مایع می بایست از دستگاه کلریناتور مایع استفاده کرد. لازم به ذکر است در خصوص ماده ضد عفونی کننده آب می بایست به بی خطر بودن آن ها برای محیط زیست توجه داشته باشید. به طور کلی ضد عفونی کننده های جدید می بایست برای انسان و برای دام کاملا بی خطر باشند.
کلر و ضد عفونی کردن آب
یکی از متداول ترین روش های ضد عفونی کردن آب و پساب از دیرباز استفاده از کلر بوده است. از جمله دلایل استفاده از این ماده به عنوان ضد عفونی کننده ارزان بودن و در دسترس بودن آن می باشد. همچنین تاثیر این ماده در غلظت های پایین نیز موجب شده تا بیش از مواد ضد عفونی کننده دیگر از آن استفاده شود. کلر برای حذف و از بین بردن انواع قارچ ها و باکتری های موجود در آب مورد استفاده قرار می گیرد. کلر به یکی از شکل های زیر برای ضد عفونی کردن آب مورد استفاده قرار می گیرد.
- گاز کلر
- هیپوکلریت سدیم (وایتکس): جهت استفاده از این نوع کلر باید از دستگاه کلریناتور مایع بهره برد.
- دی اکسید کلر
- کلرامین
- پرکلرین
ضد عفونی آب با گاز ازن
استفاده از گاز ازن بیش از دویست سال است که رواج دارد. در حال حاضر یکی از روش های از بین بردن ویروس های بیماریزای آب، استفاده از گاز ازن می باشد. این گاز بی رنگ، ناپایدار و سمی است. جهت ضد عفونی کردن آب و پساب می توان از این گاز استفاده کرد. البته لازم به ذکر است که نیمه عمر این گاز درون آب یا پساب بیشتر از سی دقیقه نمی باشد. بنابراین مدت زمان تماس آن با آب برای ضد عفونی کردن آن کوتاه تر از کلر است.